Вандроўка вакол Беларусі

Аднак, перш чым акунацца ў далейшыя гістарычныя падзеі, я вырашыў згарнуць з дарогі Р-18 на былы запасны аэрадром ваенна-марской авіяцыі Балтыйскага флота, які знаходзіўся паблізу.

Ад яго засталася адна толькі назва і месца на карце. Усе пліты з узлётна-пасадачнай паласы і стаянак былі дэмантаваны, і сам бы я ніколі не здагадаўся, што тут калісьці наогул быў аэрадром. Я яшчэ трохі пакружыў па яго пыльных дарожках, а затым выдаткаваў пару дзясяткаў хвілін і перамясціўся на некалькі дзясяткаў гадоў назад.

Перад вамі Касцёл Маці Божай Шкаплернай, які знаходзіцца поруч возера Ідолта.

Ён быў пабудаваны ў 1939 годзе з цэглы і з'яўляецца адным з найцікавых помнікаў каменнага дойлідства. Касцёл збудаваны ў нехарактэрным для храмаў стылі мадэрн і падобных помнікаў архітэктуры ў Беларусі больш няма.

Што да назвы, то першапачаткова шкаплер азначаў сабой адмысловую адзежу ў выглядзе доўгай шырокай стужкі з прарэзам для галавы, якую манахі насілі паўзверх сваёй асноўнай адзежы пры правядзенні розных работ. Пасля гэты элемент стаў успрымацца як натуральная частка іх гардэроба. Апроч гэтага, шкаплер таксама азначае спецыяльны прадмет, які носяць па якім-небудзь зароку.
Гэта месца мне вельмі моцна спадабалася. Поруч касцёла не было відаць ніводнага чалавека, а ўнутр зайсці я не вырашыўся. Пабадзяўшыся яшчэ трохі вакол, я сеў на свайго іксёныша і накіраваўся далей. А далей мяне чакаў знакаміты Міёрскі вадаспад…
У нашай краіне няма гор ці стромкіх рэльефаў, і з вадаспадамі, увогуле, сітуацыя таксама напружаная. Таму не наведаць гэта месца я проста не мог. Тым больш што яно ляжала практычна ў мяне на шляху. Падумаеш, усяго толькі нейкіх 5-6 кіламетраў у бок ад асноўнай дарогі.
Наогул, да гэтага вадаспаду можна пад'ехаць з двух бакоў, але паколькі я не ведаў, ці атрымаецца ў мяне потым перабрацца з матацыклам на іншы бок (а дакладней меркаваў, што не атрымаецца), то выбару ў мяне не было. Мне прыйшлося ехаць праз вёску Пруднікі, і ўражанні ад гэтай дарогі засталіся далёка не самыя прыемныя. Стаяла сухое надвор'е, зямля падсохла, і ўсе выбоіны і калдобіны разам з ёй. Нягледзячы на эндура-падвеску, ехаць было вельмі нязручна. Мне адразу ўспомнілася пра тое, як у мяне пацякла вілка пад Магілёвам. Але думак павярнуць назад нават не ўзнікала.
На палях сіратліва стаялі самотныя слупы лініі электраперадач, якая калісьці ішла тут.

А непасрэдна да самага вадаспаду вяла вось такая дарожка, з'ехаць па якой на звычайнай легкавой машыне я б сходу і не вырашыўся.

Сам гэты вадаспад на рацэ Вята вядомы досыць даўно. Яшчэ ў XIX стагоддзі тут знаходзіўся вадзяны млын, а пасля нават была пабудавана невялікая ГЭС. Аднак затым усё гэта было разбурана, ды так і засталося ў такім выглядзе да цяперашняга часу. На беразе ў вадаспаду размешчана альтанка. Калі глядзець з яе ў бок ракі, то адразу і не зразумела, што там наперадзе. Шуму практычна не чуваць і здаецца, што там усяго толькі нейкі разбураны мост.

Аднак выразная кромка вады кажа, што тут штосьці не так.

Варта падысці бліжэй і пачынае здавацца, што гэта ўсяго толькі нейкі парог.

Але ў рэальнасці ўсё трошкі інакш.

Нажаль, я прыехаў на вадаспад у 11 гадзін раніцы, неба заставалася крышталёва чыстым, таму свет быў вельмі яркім і рэзкім, што моцна замінала працэс фатаграфавання. Эх, апынуцца б тут бліжэй да вечара… Але што ёсць, то ёсць.

Калі б у маім распараджэнні было больш часу, то я б абавязкова аддаўся ў абдымкі Вяты і залез акунуцца пад яе струмені. Але гэтага самага часу ў мяне асабліва і не было. Бо наперадзе мяне яшчэ чакала столькі ўсяго цікавага. І маёй першай мэтай было знайсці шлях да старажытнага гарадзішча, змешчанага ўніз па плыні гэтай жа самай ракі. Вярнуўшыся і выехаўшы на поле ў вёскі Бабарыкі я зразумеў, што знаходжуся на верным шляху.

Вось, так будзе больш зразумела, што я маю на ўвазе.

На поле віднеліся сляды ад тэхнікі. Я ехаў па іх, пакуль яны паволі не растварыліся. Паехаўшы па полі прасцяком, я неўзабаве скінуў газ і замер ад нечаканасці. Наперадзе крыху правей па ходзе руху на поле стаяла казуля. Яна таксама замерла. Мы некалькі секунд глядзелі адзін на аднаго не рухаючыся, а затым я паспрабаваў павольна і акуратна дастаць фотаапарат. Па ўсёй бачнасці, казуля была рашуча супраць таго, каб яе фатаграфавалі. Магутнымі скачкамі яна пачала выдаляцца ад мяне ў бок лесу і неўзабаве схавалася з віду. А мне хапіла і гэтай кароткай сустрэчы, каб мой і без таго добры настрой стаў проста выдатным.
Неўзабаве я пад'ехаў да гарадзішча, але яшчэ не паспеў пачаць караскацца па яго нечакана стромкім схіле, як зразумеў, што тут хтосьці нядаўна пабываў. Гэта было зразумела па досыць добра прымятай траве. Мне стала цікава, я пайшоў па гэтых слядах і не памыліўся.

Безумоўным пацверджаннем маіх здагадак сталі ямкі падобнага роду. Вельмі падобна на работу нейкага капальніка. Але я сюды прыехаў і залез не за гэтым, а за прыгожымі відамі. Вось вам, калі ласка.

Дарэчы, прама па курсе за лесам на адлегласці не больш за 2 км цячэ Заходняя Дзвіна, па якой праходзіць мяжа з Латвіяй. Эх, калі б яшчэ не гэта высокая трава…
Ну што, прызнавайцеся, хто заўважыў, а хто не? Пра што гэта я? А вунь там, на поле, цяпер пакажу.

Я адмыслова пакінуў свайго іксёныша далей і прайшоў гэты шлях пешшу, каб засняць яго ўдалечыні ў палях на фоне пейзажу. Ну і бліжэй таксама.

А вось і від з гарадзішча на вёску Бабарыкі. Амаль і не скажаш, што ўжо верасень…

Дзесьці тут праходзіў шлях “з вараг у грэкі”. Цікава, ці было гэта гарадзішча ўсяго толькі нейкім умацаваным фарпостам, пунктам мытнага дагляду ці мела нейкую важнейшую ролю? З гэтымі думкамі я зрабіў невялікі перакус на чарговай лакальнай "вяршыні свету" і пайшоў да свайго іксёныша. Трэба было выбірацца адгэтуль, бо, як паказвае вопыт, працяглае знаходжанне ў памежнай зоне, ды яшчэ і побач з месцамі, дзе снуюць розныя капальнікі, можа дрэнна скончыцца.
Вяртацца зваротным шляхам і рабіць лішні круг не хацелася, таму я вырашыў прарвацца ў патрэбным мне накірунку прасцяком, тым больш, што туды вяла якая-ніякая, але дарога.

Праз нейкі час рэшткі дарогі зноў растварыліся ў палях. Да таго ж на палях віднеліся канавы, перасячэнне якіх на загружаным матацыкле магло стаць сапраўднай праблемай. Дадайце да гэтага той факт, што я знаходзіўся ўсяго ў нейкім кіламетры ад дзяржаўнай мяжы, і стане зразумела, што сітуацыя пачынала паволі пагаршацца. У мяне ўжо пачыналі з'яўляцца думкі вярнуцца, але рабіць гэтага не хацелася, бо, мяркуючы па навігатары, да звычайнай дарогі заставалася не тое каб зусім ледзь-ледзь, але і не так і шмат. Пры гэтым дзейнічаць неабходна было без прамаруджанняў, бо я мог меркаваць і думаць усё, што заўгодна, але зыходзіць трэба было з таго, што чуллівыя жыхары адной з вёсак ужо даўно паведамілі на памежзаставу пра тое, што ў іх у наваколлях мяжы шныпарыцца нейкі незразумелы тып на матацыкле з торбамі, і за мной ужо маглі выехаць. Паўтараць свае прымежныя прыгоды не хацелася, а шлях наперад заступала гэта чортава зарослая высокай травой канава. Таму я паставіў свайго іксёныша на падножку і пайшоў правяраць яе пешшу.

Канава апынулася хоць і куп'істай, але сухой. Я пераадолеў яе і ўсё адважней і адважней накіраваўся далей. Неўзабаве сярод дрэў паказаліся нейкія хаткі, а яшчэ праз некалькі хвілін я з палягчэннем выехаў на асфальтавую дарогу. Наперадзе па шляху ляжала Друя, дзе знаходзілася некалькі цікавых для мяне месцаў, і дзе я таксама збіраўся зноў зірнуць на Еўрасаюз на процілеглым беразе Заходняй Дзвіны. Але я вырашыў лішні раз не рызыкаваць (раптам мной ужо зноў сапраўды зацікавіліся кампетэнтныя органы) і ціскануў, калі можна так сказаць, у накірунку да Браслава.
Спыніўся я толькі праз кіламетраў 20 у касцёла Божага Провіду ў Слабодцы. Пара было перавесці дух. За мной, быццам бы, ніхто не гнаўся, ды і само гэта месца з'яўлялася адным з сімвалаў Браслаўскага краю.

Гэты касцёл быў збудаваны ў 1903 годзе на месцы больш старажытнага храма і спалучае ў сабе элементы гатычнай і рамантычнай архітэктуры. Да асноўнага ўваходу вядуць шырокія каменныя ўсходы.

Пабадзяўшыся вакол, я сеў на свайго іксёныша і рушыў далей, але толькі для таго, каб праз некаторы час ізноў любавацца лёгкім, нібы парылым сілуэтам гэтага касцёла.

Гэты шыкоўны від адкрываўся з вялікага ўзгорка за вёскай Маскавічы, які паўвостравам удаецца ў возера Недрава, якое адносіцца да групы Браслаўскіх азёр. Я заехаў туды і проста ачмурэў ад краявідаў, якія мне адкрыліся.

Спачатку я праехаўся па перыметры ўзгорка на матацыкле, а потым проста хадзіў і зачаравана глядзеў на ўсю гэту прыгажосць.

І вядома ж я не мог не зрабіць некалькі фота на памяць сябе і свайго іксёныша.

Надвор'е стаяла найлепшае, мяне абдзімаў лёгкі паўночны ветрык, і мне зусім не жадалася адгэтуль з'яжджаць. Я зноў быў адзін на чарговай "вяршыні свету". Настрой быў выдатным, і я б нават сказаў летнім. Толькі прырода сваімі фарбамі намякала пра тое, што лета ўжо прайшло.

Насамрэч, я быў некалькі здзіўлены той акалічнасцю, што такое выдатнае і прыгожае месца дагэтуль заставалася практычна некранутым, і што тут не пабудавалі ніякую базу адпачынку ці рыбалоўную сядзібу. На ўсім гэтым паўвостраве стаяла толькі адна драўляная альтанка, якая ніяк не псавала мясцовы выгляд і добра ўпісвалася ў атачальны пейзаж.

А пра рыбалоўную сядзібу я згадаў нездарма. Таму што гэта выдатнае месца для рыбалкі. Тут вядзецца не толькі аматарская, але таксама і прамысловая лоўля рыбы, а на кручок можна злавіць вугра, судака, ляшча і сазана, карася, шчупака, снятка, ментуза, карпа, плотку, ліна і верхаводку.

Калі пра якое-небудзь гістарычнае значэнне менавіта гэтага ўзгорка і паўвостраваы мне невядома, то на наступнай фатаграфіі (адгэтуль і знятай) відаць старажытнае гарадзішча вікінгаў.

Менавіта туды я і накіраваўся.

А раз туды вядзе нейкая дарожка, то чаму б і не заехаць прама наверх?

На самім гарадзішчы стаіць знак, што гэта месца ахоўваецца дзяржавай, аднак сама таблічка з апісаннем адсутнічае.

Затое хтосьці пабудаваў сабе цэлы сядзібны комплекс якраз у самага гарадзішча.

Але вернемся да самога гарадзішча. Гэта вельмі цікавае месца са сваёй багатай і займальнай гісторыяй. Лічыцца, што калісьці, на мяжы нашай эры, тут было старажытнае паселішча вікінгаў. Аднак, гэта не зусім так. Праведзеныя археалагічныя раскопкі паказалі, што крэпасць, якая існавала тут раней, была заснавана ў XI стагоддзі нашай эры для абароны межаў Полацкага княства, а напачатку XIV стагоддзя загадкава знікла. Канчаткова гэта таямніца не раскрыта, але існуюць здагадкі, што гэта магло адбыцца як з прычыны змянення межаў і знікнення неабходнасці ў памежным фарпосце ў гэтым месцы, так і з прычыны нападу крыжакоў. Унікальна гэта месца яшчэ і тым, што тут была знойдзена адзіная ў Беларусі калекцыя рун. Гэтым і тлумачацца чуткі пра тое, што старажытнае паселішча было заснавана самімі вікінгамі.
Калі спыніцца на саміх рунах, то адрозніваюць два руніцкіх алфавіту: старэйшы і малодшы. Лічыцца, што руны, напісаныя старэйшым (больш старажытным) алфавітам, былі надзелены магічнай сілай. Малодшы ж алфавіт выкарыстоўваўся проста для пісьма, без якога-небудзь сакральнага характару. Знойдзеныя ў Масковичах руніцкія надпісы не адносяцца да тых, якія выкарыстоўваліся ў эпоху вікінгаў, і, хутчэй за ўсё, былі зроблены іх нашчадкамі, які знаходзіліся на службе ў Полацкім княстве і захавалі навыкі таямнічага магічнага рунапісу.
Як бы там ні было, цікавы яшчэ і той факт, што суседні ўзгорак, на які я адразу і заехаў, з'яўляецца “пустым” у археалагічным плане і не мае абсалютна ніякіх доказаў таго, што на ім калі-небудзь існавала якое-небудзь паселішча.

Зусім побач з гэтымі ўзгоркамі знаходзіцца яшчэ адзін цікавы геаграфічны аб'ект. Гэта так званае возера “Божае вока”.

Мяркуючы па яго форме, хутчэй за ўсё, яно было ўтворана ў выніку падзення метэарыта. Але, па гэтай тэрыторыі праходзіў ляднік, і хто ведае, што там было насамрэч. Я пасядзеў на яго высокім беразе, а затым сеў на свайго іксёныша і неўзабаве дабраўся да Браслава.
Там мяне, першым чынам, цікавіла замкавая гара. Яна цяпер акружана жылой забудовай, і хоць заехаць прама на яе можна было б, гэта не было б правільным. Таму я прыпаркаваў свайго іксёныша на гарадскім пляцы ў касцёла Нараджэння Панны Марыі.

У сучасным выглядзе ён уяўляе сабою помнік архітэктуры неараманскага стылю з двускатным дахам. У свой час на месцы гэтага касцёла стаяў драўляны каталіцкі храм пачатку XV стагоддзя, які быў злучаны з замкавай гарой падземнымі хадамі. Зараз жа наверх вядуць вось такія ўсходы.

Браслаў з'яўляецца адным з найстаражытных гарадоў Беларусі, у гонар чаго на замкавай гары ўсталяваны памятны камень.

З-за шматлікіх войн і разбурэнняў ніякіх старажытных пабудоў на замкавай гары не захавалася, і цяпер гэта месца выглядае вось так.

Пры гэтым ёсць у горада і свая вельмі цікавая легенда, героі якой прадстаўлены на фатаграфіі вышэй у выглядзе драўляных постацяў.

Ёсць у Браславе і царква Ўспення Найсвяцейшай Багародзіцы, якую я хацеў сфатаграфаваць зверху, але від на якую апынуўся заслонены дрэвамі.

З замкавай гары таксама адкрываецца прыгожы выгляд на два азёры. Ніжэй прадстаўлены фатаграфіі возера Навяты.

А вось другое значна буйнейшае (пятае па велічыні ў Беларусі) возера Дрывяты я чамусьці з замкавай гары так і не зняў. Тым не менш, я зрабіў гэта з дарогі, калі пакідаў Браслаў.

Між іншым, гэта возера лічыцца адным з самых рыбных ва ўсім рэгіёне. І такі абавязковы атрыбут, як рыбакі, тут таксама прысутнічае.

Канчаткова развітаўшыся з Браславам, я апынуўся перад дылемай: ехаць у Відзы па трасе Р27 ці зрабіць крук і зноў пракаціцца ля самай мяжы па сваіх любімых хуткасных гравейках. На гадзінніку было 4 гадзіны дня, таму я вырашыў, што ў мяне досыць часу для таго, каб не адмаўляць сабе ў такім задавальненні. Забягаючы наперад скажу, што я ніколькі не памыліўся ў гэтым сваім рашэнні. Гэтыя гравейкі уяўлялі з сябе проста-ткі сапраўдныя сельскія пяшчаныя хайвэі, без якіх-небудзь значных ям і калдобін, па якіх можна было несціся з усёй хуткасцю, на якую быў здольны мой іксёныш.

Пры гэтым даволі значная частка шляху пралягала па прыгожых лясных масівах, якія шчыльна абрамлялі сабой мой шлях.

Прайшло ўсяго нейкіх паўгадзіны пасля майго выезду з Браслава, а я ўжо знаходзіўся на беразе возера Дрысвяты. Я азірнуўся па баках і прыслухаўся. Сэрца маё зноў пачало пачашчана біцца. Магчыма, хтосьці адразу здагадаецца ў чым справа. Магчыма, камусьці ўсё стане зразумела па наступнай фатаграфіі.

Ну а для тых, каму назва гэтага возера нічога не кажа, варта паказаць яшчэ адну фатаграфію бліжэй.

Па-першае, па гэтым возеры праходзіць мяжа Беларусі і Літвы.
Па-другое, на апошняй фатаграфіі добра бачны знак ужо нават не проста памежнай зоны, а памежнай паласы, знаходжанне ў якой строга забаронена. А на далёкім фоне віднеюцца не проста нейкія там трубы. Так з тэрыторыі Беларусі выглядае Ігналінская АЭС (добра, што ўжо спыненая, а то мая магчымая сустрэча з памежнікамі пагражала б зацягнуцца яшчэ даўжэй).
Дарэчы, першапачаткова гэту атамную электрастанцыю збіраліся будаваць у нас, у Беларусі, аднак уласцівасці грунта апынуліся непадыходнымі, і станцыю вырашылі перанесці на іншы бок возера – у Літву. Ігналінская АЭС была ўведзена ў эксплуатацыю ў 1983 годзе і адпрацавала ўсяго 26 гадоў. 31 снежня 2009 года апошні рэактар быў спынены (хоць разліковы тэрмін службы абсталявання дазваляў эксплуатаваць станцыю да 2030 года) – такі кошт прыйшлося заплаціць Літве за ўступ у ЕС.
Аднак, калі я рабіў вышэйпрыведзеныя фатаграфіі, то думаў зусім не пра гэта, а напружана ўслухоўваўся, ці не набліжаецца да мяне па дарозе шум матора, ці не едуць па маю душу памежнікі. Таму я нават не злазіў з матацыкла, а на ўсё пра ўсё мне хапіла, мабыць, менш адной хвіліны, пасля чаго я імкнуўся як мага хутчэй з'ехаць прочкі з месца злачынства – бо здымаць дзяржаўную мяжу ў нас строга забаронена.

Канчаткова супакоіўся я толькі тады, калі дабраўся да прымежнай вёсачкі Дрысвяты, якая знаходзіцца на беразе ўсё таго ж самага возера.

Час ужо паволі падбіраўся да 5 гадзін, а я імчаў усё далей і далей уздоўж мяжы па так упадабанай мне хуткаснай гравейцы.

Так працягвалася датуль, пакуль, нарэшце, удалечыні я не ўбачыў дзве вежы аднаго з самых высокіх касцёлаў у Беларусі, які знаходзіцца ў гарадскім мястэчку Відзы (вышыня са шпілем 59 метраў).

А яшчэ маю ўвагу прыцягнуў самотны конік ў полі.

Нядрэнна было б, напэўна, павандраваць па Беларусі верхам на самым сапраўдным жывым кані. Ды толькі мне і зараз грэх жаліцца. Я і так вунь на сваім іксёнышы ў шматлікіх месцах пабываў і гэтулькі ўсяго паглядзеў. З такімі думкамі я згарнуў з дарогі ўбок да бункеру.

У гады першай сусветнай вайны тут праходзіла лінія фронта, і немцы паспелі пабудаваць цэлую сетку абарончых збудаванняў, частка з якіх захавалася і да нашых дзён.

Побач з бункерам знаходзіцца вельмі характэрны крыж

Мясцовыя завуць гэта месца Галгофай, аднак больш падрабязную гісторыю гэтага крыжа мне высвятліць не атрымалася.
Але больш за ўсё мне спадабаўся пяшчаны пляж на беразе возера Відзке. Мабыць, гэты той рэдкі выпадак, калі зробленыя фатаграфіі досыць поўна перадаюць усю прыгажосць зазнятага на іх месца.

Не абыйшла бокам вайна і сам траецкі касцёл Нараджэння Найсвяцейшай Дзевы Марыі.

Будаўніцтва гэтага касцёла было завершана ў 1914 годзе, і неўзабаве пасля гэтага пачалася першая сусветная вайна. Баявыя дзеянні вяліся ў гэтым раёне з 1915 па 1918 гг. Высокі касцёл выкарыстоўваўся немцамі ў якасці назіральнага пункта і моцна пацярпеў ад агню расійскай артылерыі. Касцёл, вядома ж, адрэстаўравалі, але ў памяць пра гэта ў сцены былі ўмураваны некалькі снарадаў, якія патрапілі ў яго.

Вельмі моцна хочацца верыць, што ўсе баявыя дзеянні для гэтых выдатных месцаў засталіся ў мінулым назаўжды, і нішто больш не патрывожыць свет і спакой маёй роднай краіны.

Я выехаў з гарадскога мястэчка Видзы і працягваў свой шлях па шашы. Мой дванаццаты дзень вандравання прайшоў проста выдатна і настрой у мяне быў адменны. Цені станавіліся ўсё даўжэй, наставаў мой каханы час сутак – заход. Ніякіх адмысловых выбітнасцяў да наведвання на рэштку гэтага дня больш запланавана не было. Мне заставалася толькі ехаць, атрымліваць асалоду ад надыходзячай вячэрняй пары і паволі падшукваць сабе месца на начлег. Паўтараць учорашнія прыгоды з пошукамі месца начлегу не хацелася, але я лічыў гэта хутчэй выпадковым непаразуменнем, таму нікуды не спяшаўся і нават неўзабаве спыніўся, каб ізноў зрабіць пару здымкаў.
Спачатку мне захацелася зняць поле, праз якое, менш чым у 2 кіламетрах ад мяне, віднеліся змешчаныя ўжо на літоўскім боку хаткі.

Затым маю ўвагу прыцягнула прыгожае самотна стаячае ў полі дрэва.

А па іншы бок дарогі для мяне пазіравала ў прамянях вячэрняга сонца нечая карова з чырвонай і добра ідучай ёй, калі можна так выказацца, павязкай на лбу.

Не прайшло і 10 хвілін, як мне зноў захацелася спыніцца за вёскай Бучаны, дзе дарога праходзіць максімальна блізка да мяжы, усяго ў нейкіх 300 метрах. Вось выгіб дарогі з відам на наш бок.

А вось мясцовая ферма, метрах у 100 за якой цячэ невялікая рачулка Дзісна, па якой праходзіць дзяржаўная мяжа.

Я зрабіў гэту фатаграфію, пасля чаго ўжо пачаў мэтанакіравана шукаць месца, дзе б я мог спыніцца на ноч. Удалечыні, па левы бок ад дарогі, віднеліся буйныя лясныя масівы. Аднак нікуды моцна далёка ад'язджаць не хацелася, таму я з радасцю накіраваўся ў першыя ж зараснікі, якія трапілі мне. Праехаўшы некалькі сотняў метраў па полі ўздоўж невялікага пералеску, я падабраў сабе нядрэннае з выгляду мястэчка, спыніўся, злез з матацыкла, зняў шлем, удыхнуў поўнымі грудзьмі паветра і расслабіўся.

Але дзе там. Раптам на мяне накінулася незразумела адкуль прыляцеўшая аленевая крывасоска. Адна, другая, трэцяя… Каб было большо зразумела, пра што ідзе гаворка, я пакажу тут яе фота.

Такой небяспекі, як кляшчы, гэтыя насякомыя для чалавека не ўяўляюць, але паверце мне, калі на цябе нападаюць зграі такіх крывасосак, то прыемнага ў гэтым мала. Я паспешна нацягнуў на сябе шлем і рэціраваўся адтуль на дарогу. На той момант было ўжо больш за 7 гадзін вечара. Злева ад мяне былі суцэльныя палі, а справа мяжа з Літвой. Але ніякага выбару ў мяне ўжо не было. Заўважыўшы дарожку, якая сыходзіла ў невялікі лясок направа, я без роздумаў згарнуў на яе і паспрабаваў уладкавацца ў як мага меней прыкметным месцы. Зрабіць гэта было досыць складана, бо лясок быў насамрэч невялікі, аднак выбіраць ужо не даводзілася. Я насілу знайшоў больш-меней роўную пляцоўку і паспяшаўся паставіць там свой намёт ва ўсё больш цямнеючым сутонні.

Дакладней, не зусім так. Спачатку я наогул хацеў ужо нават не ставіць намёт, а проста загарнуць спальнік у армейскую плашч-палатку і пераначаваць такім чынам. Аднак, як толькі я падрыхтаваў сабе спальнае месца, як на мяне зверху зваліўся нейкі жук. У памяці яшчэ былі свежыя ўспаміны пра аленевых крывасосак, таму ідэя начаваць пад голым небам была адкінута начыста. Я паставіў намёт і быў такі. За плячыма ў мяне была ўжо большая частка маёй вандроўк, а наперадзе мяне чакалі яшчэ два займальных дня шляху і, першым чынам, здаровы дужы сон.