Беларуская мова (белорусский язык)

VanRein:

В чем отличие слов "рада" и "парада", в значении слова "совет"?

возможно, у "парада" есть лёгкий императивный характер
что-то вроде "по совету врача"
то ли "совет", то ли "указание" скорее

[контент удалён]
па-рознаму было

аналягічна за мяжой
[контент удалён]

У Ластоўскага была Радзянская Беларусь, але тое хіба ўкраінізм

“Словам, адроджаны беларускі народ што раз больш выказуе волі да еднасці ў сваей уласнай дзяржаве. І хоць многа яшчэ можна пажадаць, што да абойму дзяржаўных правоў сучаснай Радзянскай Беларусі, у якой задалёка пасунута Сувязная цэнтралізацыя, залішне вялікая пасьлеваенная руіна, засьвежы яшчэ ўплыў русіфікацыі, але ў данны гістарычны момант шансы аб'яднання беларускіх зямель па старане Радзянскай Беларусі".

(Кароткая гісторыя Беларусі/Пасляслоўе)

=BY=SERG:

в некоторых говорах кстати Ф есть, говорят например фост вместо хвост.

У старабеларускай мове, напрыклад, вымаўленне Ф і ХВ не дзялілі. Прычым ёсць як выпадкі напісання Ф як ХВ, так і наадварот - ХВ як Ф. Можаце ў "Гістарычным слоўніку беларускай мовы" спраўдзіць.

=BY=SERG:

Ну и так, для общего развития - и в русском и в в белорусском звонкие согласные на конце слова оглушаются, соответственно вместо В на конце слова звучит Ф. Кроме того, звонкие оглушаются перед глухими - Кавказ например звучит как Кафказ))) так что звук Ф и без греков славяне знали и знают.

У беларускай аглушэння В прыводзіць да Ў, а не да Ф. Да гуку Ф у беларускай мове, у адрозненні ад рускай, пары па звонкасці-глухасці няма.
А калі апеляваць да жывога вымаўлення, то часта і Ф на канцы або перад зычнымі пераходзіць ва Ў - Афганістан [аЎганістан], шрыфт [шрыЎт] і г.д. Аднак заўважу, што такое вымаўленне не адпавядае літаратурнай норме.

=BY=SERG:

Трасяночные дзирэктар и радзива - вот так должны звучать эти слова на мове. Так они и звучат у реальных носителей языка, не "исправленного" литературной нормой.

Рэальныя носьбіты могуць вымаўляць дырэктар, але казаць целефон.

=BY=SERG:

трасянка - она звучит так, как должна звучать белорусская мова в соответствии с ее внутренними законами.

Ага, вот только трасянок - 100500.))
В одной деревне говорят так, в другой - не так.

=BY=SERG:

Что до литературных норм, - лично мне в некоторых моментах милее

А мне - бабы з ціцькамі чацвёртага памеру. І што?

=BY=SERG:

и понятнее трасянка - она звучит так, как должна звучать белорусская мова в соответствии с ее внутренними законами.

Ой ужо гэтыя расказы пра ўнутраныя законы беларускай мовы...

=BY=SERG:

В частности это касается заимствований типа Дырэктар или Радые. Трасяночные дзирэктар и радзива - вот так должны звучать эти слова на мове. Так они и звучат у реальных носителей языка, не "исправленного" литературной нормой.

Дык калі іх чуюць ад рускамоўных упершыню - то і ўспрымаюць з мяккім ДЗ. А раней як чулі ад замежнікаў і палякаў, то і ўспрымалі з цвёрдым - вунь у Купалы і Коласа "дарэктар" сустракаецца ў значэнні "сельскі настаўнік".

=BY=SERG:

и ничего, в ветке про баб вполне себе мнение было бы. А мое мнение в ветке про белорусский язык

што там пра баб, што тут пра ваша стаўленне да літнормаў - усё чыстая густаўшчына.
Каб баб не лічылі за флуд - лічым іх беларускамоўнымі

=BY=SERG:

Shurix, а чем вам дзеканне и цеканне не нравится? Или может всегда твердые Ч и Р вас смущают?

Падабаецца-не падабаецца - няправільны крытэрый стаўлення да літнормы.

=BY=SERG:

а это не литературная норма, это естественный строй языка, те самые внутренние законы. Которые и были закреплены в литературной норме. Но почему-то для заимствованных слов эти нормы решили необязательными, наверное считали что все только из польского заимствуется

Стоп! Што, у беларускай мове ў спрадвечных словах няма цвёрдых Д і Т? Ёсць, канешне. І нямала.
Тады з якой трасцы цвёрдыя Д/Т пры запазычэнні (найперш наслых) павінны стаць мяккімі ДЗ/Ц?

=BY=SERG:

Ну и в целом, лично я считаю данный подход неправильным пусть он и исторически сложился. Освоение этих слов малограмотным деревенским населением с использованием дзеканья и цеканья мою мысль подтверждает на все 100%.

Яны і засвойвалі адзіным магчымым для сябе спосабам - наслых. Што не так?
Ці вы прапануеце штораз перазапазычваць словы нанова? Вунь Аргенціну запазычылі праз рускую - таму яна і не Аргентына. А дырэктара - праз лаціну, таму ён не дзірэктар. Логіка ё?

=BY=SERG:

объясню еще раз - белорус не может просто услышать слово директор и потом так же его произнести. Белорус ОБЯЗАТЕЛЬНО произнесет дзирэктар. Потому что в белорусском нет мягкого Д а есть только Дзь, и нет мягкого Рь а есть только и всегда твердое Р. Всегда и везде белорус вместо Ди будет произносить Дзь, а не Ды. Это как закон всемирного тяготения.

Яшчэ раз тлумачу - калі беларус чуў director з мяккім Д, то і ўспрымаў як ДЗ, калі з цвёрдым - то так і ўспрымаў з цвёрдым Д. Ну не фіксуецца нават у часіну панавання рускай мовы ў 19 ст., каб беларусы казалі ў такіх словаў ДЗ - пагартайце Федароўскага, Нікіфароўскага, Дамброўскага, іх усіх невукамі не назавеш, усе яны пад Імператарскай Акадэміяй Навук працавалі.
Вам хочацца, каб усе запазычэнні сталіся з мяккім ДЗ/Ц? Ну гэта такі самы ідыятызм як у прыхільнікаў тарашкевіцы перарабіць усе запазычэнні на цвёрдае Д/Т.
Словы засвоены былі ў той час, калі яны былі засвоены, і засвоены так, як яны былі засвоены. І няма чаго тут вычварацца.

=BY=SERG:

Кстати и в латыни вроде директор а не Дыректор, все эти латинские ДИ звучат мягко.

Угу, так мяккенька-мяккенька
Вазьміце беларускі падручнік па лацінскай мове і зірніце як там напісана як чытаецца гэта ў лацінскай з гледзішча гукаў беларускай мовы. І перастаньце выдумляць або праекцаваць рускія фіговіны на беларускую мову.

=BY=SERG:

все не так, где например колхозник Василь и где тот дырэктар из латинского языка? Правильно, нигде, а русский директор - вот он, рядом живет. И поэтому и получается дзирэктар.

Яшчэ раз - вы хочаце перапазычаць словы на карысць палітычнага курсу? Учора тут палякі гаварылі, сёння рускія, заўтра амерыканцы якія-небудзь - будзем правіць ізноў пад палітычную кан'юктуру?

=BY=SERG:

- это типа для белорусов отдельный учебник латыни есть, со своим произношением? киньте ссылку пожалуйста, а то я как дурак по Гончаровой его изучал)))

У сэнсе "са сваім"? Падручнік па лацінскай мове для беларусаў напісаны на беларускай. Адпаведна і тлумачыцца вымаўленне ў параўнанні з гукамі беларускай мовы. Лічыце гэта дзіўным?
Спасылку не скіну. Калі хочаце - купляйце тут "Кароткую ..." ( http://prastora.by/knihi/zlutka-aliaksandr-karotkaia-hramatyka-lacinskaj-movy ) або шукайце ў іншым месцы нескарочаную версію "Лацінскай граматыкі" А. Жлуткі.

=BY=SERG:

мне в целом по барабану, но так было бы правильно, как мне кажется.

Правільна як - пераробліваць раз на колькі год на новы капыл ці захоўваць традыцыю? Як мне правільна другое.

=BY=SERG:

Тарашкевич тоже не 4 класса имел))) - но вот как и я на свой вкус все правил))).

Калі вы пра граматыку Тарашкевіча, то ў яе было ці то 3, ці то нават 4 рэдакцыі, дзе Браніслаў "патчыў" матар'ял.
А яшчэ была граматыка Луцкевічаў - можаце на knihi.com пачытаць, я яе сканаваў і туды выстаўляў.

=BY=SERG:

Киньте ссылки пожалуйста на этих товарищей, интересно посмотреть что там и как.

Дык у Сеціве іх дахалеры - вунь на тым жа knihi.com васьмітомнік Федароўскага ё. Знайсці ўсіх іх не праблема, таму прабачце - прамых спасылак даваць не буду.

=BY=SERG:

ну хоть тут взаимопонимание))) - но судя по переписям населения и социальной структуре, в городах поляков было раза в два меньше, чем русских, в уездах пропорции были уже другими, но опять же русские превалировали, и кроме того, стоит учитывать и то, что русские были у власти, и наличие церковноприходских школ, обучение в которых тоже велось на русском. Так что думаю все же директор слышался белорусам чаше гораздо, чем польский вариант.

І пры ўсім гэтым рознымі крыніцамі зафіксаваны менавіта варыянт "дарэктар" - з цвёрдым Д. Парадокс!

=BY=SERG:

Тарашкевич тоже не 4 класса имел))) - но вот как и я на свой вкус все правил))).

можаце яшчэ аўтарскі слоўнік Вацлава Ластоўскага прыгадаць, дзе ён фіналі -дыя перадаваў як -дзія (бо як казаў так шмат дзе кажуць). Але прытым у каранях у яго цвёрдых Д/Т былі на месцы. Дзіва!